Vulkanen in IJsland

Met ongeveer 130 actieve en inactieve vulkanen heeft IJsland een buitengewoon vulkanisch karakter. Onder het eiland bevinden zich zo’n 30 actieve vulkaansystemen. Je kan dus wel stellen dat IJsland gelegen is op een vulkanische hotspot! Vulkaanuitbarstingen zijn voor IJslanders zowat schering en inslag! Hieronder kom je meer te weten over de beroemdste en beruchtste vulkanen van IJsland.

Of dat gevaarlijk is? De dreiging voor menselijk leven tijdens zo’n uitbarsting is in IJsland tegenwoordig minimaal. Het hele land wordt zowat constant gemonitord waardoor onderzoekers in staat zijn om uitbarstingen te voorspellen. Wanneer een grote vulkaan zoals Katla of Hekla nog maar een teken van gerommel vertoont, is het land voorbereid om bewoners meteen op de hoogte te stellen en de toegang tot het gebied te beperken. Hieronder lees je meer over enkele van deze vulkanen.

1. Fagradalsfjall

Gelegen op het schiereiland Reykjanes, is Fagradalsfjall de vulkaan die uitbarstte gedurende enkele maanden in maart 2021, nog eens kort in de zomer van 2022 en opnieuw in juli 2023. Hoewel deze uitbarstingen relatief klein waren in vergelijking met andere IJslandse vulkanen, trok het wereldwijd de aandacht omdat het spectaculaire schouwspel van zeer dichtbij te volgen was. Je had zelfs de unieke mogelijkheid om naar de indrukwekkende lavastromen te wandelen en het schouwspel met eigen ogen te bewonderen. Voor wetenschappers zijn dergelijke uitbarstingen een waardevolle gelegenheid om het vulkanisch proces van nabij te observeren en te bestuderen.

2. Hekla

Hekla, gelegen in het zuidwesten van IJsland, staat bekend als een van de meest actieve vulkanen van het land. Deze imposante stratovulkaan maakt deel uit van een vulkanisch systeem dat zich over ongeveer 40 kilometer uitstrekt. Tijdens de middeleeuwen kreeg Hekla de bijnaam “poort naar de hel” vanwege zijn frequente en vaak zeer explosieve uitbarstingen. Hoewel Hekla in het verleden aanzienlijke schade heeft veroorzaakt, was de laatste uitbarsting in 2000 relatief klein in vergelijking met eerdere gebeurtenissen.

3. Eyjafjallajökull

In 2010 kwam deze vulkaan wereldwijd in het nieuws. De vulkaan ligt onder de gelijknamige gletsjer waardoor de lava onmiddellijk in contact kwam met water, wat te vergelijken is met een hete frituurpan waarin je water giet. Het gevolg is een explosie. Na enige tijd brak de uitbarsting door het ijs waardoor enorme aswolken in de atmosfeer werden gekatapulteerd en het luchtverkeer in grote delen van Europa verstoorden. Deze opmerkelijke gebeurtenis bracht IJsland in één klap onder de wereldwijde aandacht en zorgde voor een aanzienlijke toename van toeristen. De naam van de vulkaan was een uitdaging voor alle nieuwslezers over de hele wereld. Het uitspreken van Eyjafjallajökull bleek namelijk een enorm struikelblok te zijn, wat op IJsland voor heel wat hilariteit zorgde. We oefenen graag nog eens samen: Eeja-fjatla-jeukutl

4. Vestmannaeyjar

De Vestmannaeyjar-archipel, ook bekend als de Westman-eilanden, bestaat uit een groep eilanden die zijn ontstaan door vulkanische activiteit. Alleen het eiland Heimaey is bewoond. In 1973 vond er midden in de nacht een uitbarsting plaats die de archipel op zijn grondvesten deed daveren. Dankzij een snelle evacuatie konden levens worden gered, maar vele wegen werden weggeveegd en honderden huizen werden bedolven onder de lavastromen. Opmerkelijk genoeg heeft deze uitbarsting ook gezorgd voor extra landoppervlak waardoor de omvang van de archipel na de uitbarsting is vergroot. Vandaag de dag is Heimaey een soort openlucht museum waar je de gevolgen van de uitbarsting duidelijk kan zien.

5. Katla

Katla, gelegen in Zuid-IJsland, is een grote sub-glaciale vulkaan die al geruime tijd inactief is. Hij staat bekend om zijn periodieke uitbarstingen die meestal enkele jaren na uitbarstingen van zijn buurman Eyjafjallajökull plaatsvinden, maar momenteel ligt hij nog altijd vredig te slapen. Een uitbarsting van deze supervulkaan zou een enorme ravage kunnen veroorzaken omdat hij eveneens onder een ijskap ligt. Het ongeveer 750 m dikke ijsdeken van de Mýrdalsjökull-gletsjer houdt de vulkaan min of meer in bedwang, maar bij een langdurige uitbarsting is de kans groot dat de hitte zich een weg boort door het ijs. Katla wordt dus nauwlettend – nog meer dan de anderen – door geologen en vulkanologen in de gaten gehouden.

6. Laki

Vulkaan Laki is berucht vanwege zijn historische uitbarsting in 1784. Deze uitbarsting was een van de meest verwoestende in de geschiedenis van IJsland en had wereldwijde gevolgen. De langdurige uitstoot van giftige gassen en de daaropvolgende vernietiging van landbouwgebieden en rivieren leidden tot een hongersnood die een derde van de IJslandse bevolking trof. Bovendien ontstond hierdoor zowat een massale emigratie, waarbij een derde van de bevolking naar Noord-Amerika trok op zoek naar een beter leven. Laki maakt deel uit van het vulkanische systeem Grímsvötn, waarvan de meeste kraters grotendeels onzichtbaar zijn omdat ze zich onder het ijs van de Vatnajökull-gletsjer bevinden.

7. Snæfellsjökull

Snæfellsjökull is een stratovulkaan die zich op het schiereiland Snæfellsnes bevindt. Deze vulkaan is bedekt met een ijskap, waardoor hij een statig en sprookjesachtig landschap creëert. De combinatie van het indrukwekkende landschap en de mysterieuze atmosfeer rond Snæfellsjökull heeft vele kunstenaars geïnspireerd. Schrijver Jules Verne beweerde in zijn boek Naar het middelpunt der aarde dat deze plek je naar de kern van de aarde leidde. Nobelprijswinnaar Halldór Laxness maakte gebruik van de de vulkaan in zijn boek Aan de voet van de gletsjer.

Reis jij dit jaar nog naar IJsland? Contacteer onze specialisten voor een afspraak of een reisvoorstel op maat.

#wildvanhethogenoorden